گزارش تصویری اختتامیه سومین مدرسه تابستانی کلام امامیه

اختتامیه سومین مدرسه تابستانی کلام امامیه با حضور حضرات آیات اشرفی شاهردوی و سیدان، از استادان برجسته حوزه علمیه مشهد در سالن شیخ طبرسی بیناد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد.

میزگرد روز سوم سومین مدرسه تابستانی کلام امامیه

دریافت
حجم: 6.95 مگابایت

میزگرد علمی سومین روز مدرسه تابستانی کلام امامیه با حضور حجج اسلام و المسلمین برنجکار، قدردان قراملکی و آقای دکتر منتطری برگزار شد.

مرجعیت اهل‌بیت علیهم‌السلام در شناخت خداوند

دریافت
حجم: 18.1 مگابایت

به گزارش شبکه معالم، حجت الاسلام و المسلمین رضا برنجکار، رییس انجمن کلام اسلامی حوزه در سومین مدرسه کلام امامیه که صبح امروز در هتل ولایت مشهد برگزار شد به تبیین موضوع «مرجعیت علمی اهل بیت علیهم السلام در شناخت خدا» پرداخت و گفت:مرجعیت علمی اهل بیت در اصل شناخت خداوند، یک مرجعیت تعبدی نیست بلکه ارشادی، تذکری و تنبیهی است. ادعا این است که اهل بیت علیهم السلام در شناخت خداوند مرجعیت دارند.

وی با بیان این که از سه روش می توان مرجعیت اهل بیت علیهم السلام در مباحث اعتقادی و خداشناسی را نشان داد، تصریح کرد: راه نخست تربیت شاگردانی است که سرآمد متکلمان بوده اند؛ نظیر افرادی همچون هشام بن حکم. حتی نقل شده است که اصحاب ائمه غیر از محتوا، روش ها را هم از ائمه دریافت کرده اند؛ همانند مؤمن طاق که از امام صادق روش استدلال را می گیرد.

رییس انجمن کلام اسلامی حوزه ادامه داد: راه دوم تأثیر گذاری آموزه های اهل بیت بر متکلمان اعم از امامیه و غیر امامیه است. از جمله این موارد می توان به مواردی همچون برهان حدوث، مباحثی در بحث صفات الهی از جمله نظریه صفات و کلمات امیرالمؤمنین در باب عدل و توحید و نظریه «خلق لامن شئ» نام برد.

وی در ادامه گفت: راه سوم برای اثبات مرجعیت اهل بیت علیهم السلام در شناخت خداوند این است که برجستگی های آموزه های اهل بیت علیهم السلام در این حیطه از علوم را نشان دهیم.

حجت الاسلام و المسلمین دکتر برنجکار بیان داشت: در حیطه اعتقادات موارد متعددی وجود دارد که نظریه اهل بیت علیهم السلام در مقابل نظرات دیگران به صورت برجسته مطرح می شود. از جمله نظریه «امربین الامرین» در بحث حیث تنویل و آموزه بداء در کنار آموزه قضا و قدر.

وی افزود: نظر به مسلمان دانستن کسی که عمل به دستورات دین نمی کند، در باب عدل می دانیم که همه ـ حتی اهل سنت ـ متعقدند که ائمه در باب عدل مرجع هستند.

مرجعیت علمی اهل‌بیت علیهم‌السلام در شناخت انسان

دریافت
حجم: 24 مگابایت

به گزارش شبکه معالم، دکتر محمد حسین منتظری، عضو انجمن کلام حوزه و مدرس حوزه و دانشگاه در روز پایانی سومین مدرسه تابستانی کلام امامیه که صبح امروز در هتل ولایت مشهد برگزار شد، به تبیین موضوع «مرجعیت علمی اهل بیت علیهم السلام در شناخت انسان» پرداخت و گفت: با مراجعه به آیات قرآن در باب انسان و بررسی آیاتی همچون آیه مربوط به عالم ذر، آیه فطرت و آیه صبغه می یابیم که انسان مراحلی را گذرانده و آغاز خلقتش در این دنیا نیست و نیز در می یابیم که بر پایه توحید خلق شده است، در عین حال تمام قطعات و جزئیات در قرآن مطرح نشده است.

وی بیان داشت: قرآن کریم کسی را میخواهد که هم سیر قطعات مطرح در کلیات آن را تکمیل کند و نیز قطعات پراکنده در قرآن کریم را جایگذاری کند و با توجه به مرجعیت ائمه اطهار علیهم السلام در فهم قرآن، به نظر می رسد که دست کم آنچه از اخبار ائمه اطهار در کتاب کافی مطرح شده است می تواند این کار را انجام دهد.

عضو انجمن کلام حوزه اظهار داشت: با بررسی روایات کافی در می یابیم که تصور انسان در کلام اهل بیت علیهم السلام، تصویری است که اولا مهم است و سازگار با سنت نبوی منقول در منابع اهل سنت و قرآن کریم است و ثانیا این تصویر معقول و سازگار با عقل است. لذا با این دو ویژگی و با توجه به جایگاه روایات اهل بیت علیهم السلام در تفسیر قرآن دست کم می توان بر اساس روایات تعریف کافی مرجعیت اهل بیت علیهم السلام را در باب شناخت انسان اثبات کرد.

مرجعیت علمی اهل بیت علیهم السلام در شناخت جهان

دریافت
حجم: 20.2 مگابایت

به گزارش شبکه معالم، حجت الاسلام و المسلمین محمدحسن قدردان قراملکی، عضو هیأت مدیره انجمن علمی کلام اسلامی حوزه علمیه قم و عضو هیأت علمی گروه کلام پژوهشکده حکمت و دین پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در روز پایانی سومین مدرسه تابستانی کلام امامیه که صبح امروز برگزار شد، به تبیین موضوع «مرجعیت علمی اهل بیت علیهم السلام در شناخت جهان» پرداخت و گفت: ابتدا بایستی که انواع جهان بینی و مراد از مرجعیت تبیین شد. از نظر شهید مطهری جهان بینی انواع مختلفی شامل «جهان شناسی علمی»، «جهانشانسی فلسفی»، «جهان شناسی دینی»، «جهان شناسی عرفانی» و «جهان شناسی کلامی» دارد.

وی افزود: هنگامی که سخن از مرجعیت علمی اهل بیت علیهم السلام مطرح می شود، دو مبحث باید مورد توجه قرار گیرد، نخست این که مراد از مرجعیت، مرجعیت خود اهل بیت علیهم السلام است یا روایات و اخبار اهل بیت؟ و دوم آن که مراد از مرجعیت در اینجا چیست؟

وی سپس بیان داشت: مراد از مرجعیت در این بحث حجیت ذاتی است و هنگامی که مطرح می شود که اهل بیت علیهم السلام در شناخت جهان مرجعیت دارند، مراد این است که حجیت ذاتی دارند.

وی ادامه داد: عقل می گوید چون اهل بیت علیهم السلام معصومند پس حتما سخن آنان مطابق با واقع است و پذیرفته می شود.

وی اظهار داشت: محورها و سؤالاتی در شناخت جهان وجود دارد که می توان برای پاسخ به آن ها به روایات مراجعه کرد؛ آیا جهان حادث است؟ آیا جهان مستقل از خدا وجود دارد؟خداوند جهان را از کتم عدم خلق کرده است یا خیر؟ اولین مخلوق چیست؟ آیا ما یک عالم داریم یا چند عالم؟ قاعده الواحد وجود دارد یا نه؛ بلکه خداوند در خلقت مادیات هم مباشرت دارد؟ و سؤالاتی دیگر.

میزگرد روز دوم سومین مدرسه تابستانی کلام امامیه

دریافت
حجم: 20.8 مگابایت

میزگرد علمی دومین روز مدرسه تابستانی کلام امامیه با حضور حجج اسلام و المسلمین ارسطا، صادقی و وحدتی شبیری برگزار شد.

مرجعیت علمی اهل بیت علیهم السلام در سیاست

دریافت
حجم: 34.7 مگابایت

به گزارش شبکه معالم، حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد جواد ارسطا، رییس پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی و عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) در دومین روز از سومین مدرسه تابستانی کلام امامیه به تبیین موضوع «مرجعیت علمی اهل بیت علیهم السلام در سیاست» پرداخت و گفت: ابتدا نیاز است تعریفی از سیاست مطرح شود؛ سیاست در لغت به معنای تدبیر امور است، چنانکه این معنی در روایات هم به کار رفته است و از مجموعه آن که در زیارت جامعه کبیره می فرماید «وساسة العباد». اما در اصطلاح، سیاست را به جریان قدرت در جامعه تعریف کرده اند.

وی ادامه داد: لئون دوگی معتقد است که در جامعه دو طبقه وجود دارد؛ طبقه فرمان روا و طبقه فرمانبر. این مطلب در کلام امیر المؤمنین هم مطرح شده است که «لابد للناس من امیر، من بر او فاجر». در این تعبیر «للناس» همان طبقه فرمان بر است و مراد از «امیر» طبقه فرمان روا است.

رییس پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی خاطرنشان کرد: در این تعبیر رابطه بین این دو طبقه همان جریان قدرت در جامعه است و تدبیر بر اساس این تعریف مزبور از سیاست، قدرت تنها عنصر یا عنصری اصلی در سیاست است. اما با مراجعه به کلام اهل بیت علیهم السلام معلوم می شود که ایشان برای اولین بار سیاست را باز تعریف به تعریف جدید کرده اند. ایشان عناصری دارد در تعریف سیاست داخل می دانند.

وی نیز گفت: از عناصر اصلی در سیاست از دیدگاه ایشان اولا تدبیر امور امت در راستای تامین مصالح واقعی آنان است و به تعبیر دیگر کسی که بر مسند حکومت بنشیند ولی به دنبال تأمین مصالح نباشد، خود به خود عزل می شود.

حجت الاسلام و المسلمین دکتر ارسطا اضافه کرد: از عناصر دیگر سیاست در نگاه ائمه این است که امام باید پشتوانه عاطفی مردم باشد. در واقع سه عنصر مهم در باز تعریف سیاست از دیدگاه اهل بیت علیهم السلام وجود دارد؛ تأمین قدرت به تأمین مصلحت، این که امام پشتوانه عاطفی مردم باشد.

وی سپس بیان کرد: ویژگی های رهبر مطلوب جامعه سیاست حقانی در روایات متعددی مطرح شده است. از منابع غنی ما در باب سیاست از دیدگاه اهل بیت علیهم السلام «نهج البلاغه» است و یکی از زیباترین این کلمات خطبه ۲۱۶ نهج البلاغه است که از جنگ صفین مطرح شده است.

مرجعیت علمی اهل بیت علیهم السلام در فقه و حقوق

دریافت
حجم: 25.2 مگابایت

به گزارش شبکه معالم، حجت الاسلام و المسلمین دکتر وحدتی شبیری، رییس دانشگاه علوم اسلامی رضوی در دومین روز از سومین مدرسه تابستانی کلام امامیه به تبیین موضوع «مرجعیت علمی اهل بیت علیهم السلام در فقه و حقوق» پرداخت و گفت: مرجعیت اهل بیت در وضع قانون، تفسیر قرآن و اجرای قانون است. ائمه معصومین همچون پیامبر اکرم دارای شئون بیان احکام و اجرای آن می باشند.

وی اظهار داشت: آنچه فقط در متون روایی و قرآنی موجود است، بیان کننده حقوق اسلامی است و متون فاقد نظام حقوقی اسلامی است و در مورد نظام حقوقی اسلامی بیانی از ایشان صادر نشده است.

وی اضافه کرد: راهبردهای علمی اهل بیت علیهم السلام در مبحث حقوق قابل عرضه به جهان است.

وی سپس با بیان مثالهای در حوزه حقوق خصوصی، کیفری، عمومی و بین المللی راهکار اهل بیت علیهم السلام را در این زمینه ها تشریح کرد.

مرجعیت علمی اهل بیت علیهم السلام در علم اخلاق

دریافت
حجم: 37.5 مگابایت

به گزارش شبکه معالم، حجت الاسلام والمسلمین دکتر هادی صادقی، استاد حوزه و دانشگاه و معاون فرهنگی قوه قضاییه در نخستین جلسه از دومین روز مدرسه تابستانی کلام امامیه که صبح امروز(۴شهریور) برگزار شد، به تبیین موضوع «مرجعیت علمی اهل بیت علیهم السلام در علم اخلاق» پرداخت و گفت: در اخلاق هنجاری دو نظریه وجود دارد، نخست نظریه ای که می توان آن را رفتارگرا نامید که ناظر به اصول رفتاری است و نظریه فضیلت گرا که ناظر به ملکات نفسانی و نیات درونی است، گرچه که در جهان اسلام فضیلت گروی شهرت دارد ولی منحصر به آن نمی باشد.

حجت الاسلام والمسلمین دکتر صادقی افزود: مفهوم عصمت ناظر به علم و عمل است که بخش عمل مربوط به حوزه اخلاق است و مبحث درون دینی است. مفهوم امانت نیز مسأله برون دینی است که انبیاء در متون دینی بدان مشهور بودند. مرجعیت مطلق اخلاقی اهل بیت در زیارت جامعه کبیره محسوس است.

وی در خصوص اثبات مرجعیت اخلاقی اهل بیت علیهم السلام بیان کرد: آن ها چون فضیلت مندند اسوه هستند، پس قابل پیروی و تبیعت می باشند و چون امین اند و تعمد بر خطا ندارند و معصومند؛ بنابراین هرچه که از آن ها سربزند الزاما خوب است.

این استاد حوزه و دانشگاه نیز گفت: مرجعیت اخلاقی به مرجعیت اسوه ای، معیارها و موازین، هدایت، اعتصام، طریق، نجات و اطاعت قابل تقسیم است.

نسبت مرجعیت علمی اهل‌بیت با مرجعیت علمی قرآن و عقل

دریافت
حجم: 31 مگابایت

به گزارش شبکه معالم، حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید علی طالفانی به تشریح مبحث «نسبت مرجعیت علمی اهل بیت علیهم السلام با مرجعیت علمی قرآن و عقل» پرداخت و گفت: مرجعیت علمی در عنوان بحث به معنای منبع معرفتی قابل اعتماد و غیر قابل حذف است و مراد از منبع معرفتی منبع است که یا تولید شده باور صادق موجه است یا تولید کننده توجیه باور صادقی که از منبع دیگر به دست آمده است.

وی افزود: در واقع مرجعیت علمی به دلیل داشتن قید غیر قابل حذف در تعریف اخص از منبعیت علمی اوست.

وی با بیان این که مراد از عقل در عنوان عقل به معنا خاص کلمه عبارت است از مجموعه قوای ادراکی عمومی بشر است، تصریح کرد: در کنار مزایای عقل (به معنای خردورزی) دو محدودیت دستکم وجود دارد؛ نخست آن که محدودیت در حوزه اخلاق و کشف ارزش های بنیادین اخلاقی و محدودیت در حوزه الهیات.

وی ادامه داد: همین دو محدودیت عقل جز امتیازات انحصاری قرآن و حدیث است. به نظر ما هر آن چه که اهل بیت و قرآن از آن خبر می دهند؛ هم توجیه گر است و هم صادق.

وی خاطرنشان کرد: این گزاره مستلزم این نتیجه است که در حوزه الهیات هر آنچه در آثار حدیثی ثبت شده است، چنانکه اولا صدورش از معصوم احراز شود، ثانیا وجه صدورش هم اخباری و بلاتقیه باشد، ثانیا آن اثر حدیثی منبعی برای شناخت آن موضوع است.

وی در ادامه گفت: بر این اساس ابتدا نسبت عقل و وحی هم طولی است و هم عرضی؛ به این معنی که مرجعیت یکی از عقل و وحی گاه در طول دیگری است و گاه در عرض آن. و در مرحله بعد(ثانیا) نسبت مرجعیت اهل بیت به قرآن همچنین مثل نسبت مرجعیت عقل و وحی است، بنابراین هم رابطه طولی دارد و هم رابطه عریضی. رابطه طولی اهل بیت و قرآن به این معنا است که در بعضی موارد معارف اهل بیت علیهم السلام هستند به قرن است و رابطعه عرضی به این معنا است که مثلا برخی از معارف اهل بیت علیهم السلام از راهی غیر از قرآن می تواند به دست آمده باشد.

معناشناسی و گستره مرجعیت علمی اهل بیت علیهم السلام

دریافت

حجم: 34.4 مگابایت

به گزارش شبکه معالم، حجت الاسلام و المسلمین دکتر رسول رضوی، به تبیین موضوع «معنا شناسی و گستره مرجعیت علمی اهل بیت علیهم السلام» پرداخت و گفت: باید دانست که برخی خواسته اند تا بین مرجعیت ائمه اطهار و زعامت سیاسی ایشان تفکیک کنند و به عبارت دیگر با این تفکیک از مرجعیت علمی ایشان صحبت کنند و برخی با این تفکیک و لوازم آن مخالفند. مرجعیت علمی اهل بیت علیهم السلام پایه مرجعیت علمی و زعامت ایشان است.

وی افزود: در معنا شناسی «رجع» و «مرجع» بازگشت وجود دارد، اما بازگشتی برای حکمیت گرفتن و داوری کردن. در معنای رجعت هر دو عنصر وجود دارد و با این توضیح «رجع» به معنای بازگشتن برای نوعی داوری و تحکیم است و با این توضیح مرجعیت علمی اهل بیت علیهم السلام به معنای منبع بودن ایشان داوری و حاکمیت داشتن ایشان به هنگام اختلاف ها و فصل الخطاب بودن ایشان است.

معاون پژوهشی دانشگاه قرآن و حدیث خاطرنشان کرد: دلایل مختلفی وجود دارد که مرجعیت علمی ائمه اطهار را به صورت مطلق اثبات می کند و بهشرایط و یا علمی خاص تقیید نخورده است.

حجت الاسلام والمسلمین رضوی ادامه داد: نخستین دلیل ادله کلامی از جمله روایاتی است که طلب سؤال از ائمه اطهار در آن ها مطرح شده است و روایات دیگر. دلیل دوم قواعد تاریخی است که در آن ها ائمه اطهار در موارد مختلف از جمله مباحث حدیث شناسی و تفسیری و… مورد مراجعه بوده اند و پاسخ داده اند و سومین دلیل آن که رجوع مراجعه کنندگان در ساحت های مختلف نشان می دهد که مردم هم چنین تصوری از مرجعیت علی مطلق اهل بیت داشتند.

مفهوم و مصادیق اهل بیت علیهم السلام

دریافت

حجم: 23.3 مگابایت

به گزارش شبکه معالم، حجت الاسلام و المسلمین محمد تقی سبحانی، در نخستین روز از سومین مدرسه تابستانی کلام امامیه که در هتل ولایت مشهد مقدس برگزار شد، به تبیین موضوع«مفهوم و مصادیق اهل بیت علیهم السلام»پرداخت و گفت: مبحث مرجعیت علمی اهل بیت بر ۵ محور اصلی مشتمل است که عبارتند از معنای مرجعیت، تبیین معنا و مفهوم و مصداق اهل بیت علیهم السلام، اثبات مرجعیت اهل بیت، تببین انواع مرجعیت و گستره مرجعیت اله بیت علیهم السلام.

وی با بیان این که مرجعیت سه لایه معنایی دارد و هنگامی که ما از مرجعیت اهل بیت علیهم السلام سخن می گوییم مدعی لایه سوم آن هستیم، تصریح کرد: سه لایه معنایی مرجعیت عبارت است از صرف مراجعه و ارجاع، مراجعه توأم با نوعی اعتبار و سلطه ـ اما اعبار ناقص و نسجنجیده ـ و مراجعه توأم با اقتدار مطلق و بدون قید و شرط.

مدیر بنیاد فرهنگی امامت ابراز داشت: مراد از مرجعیت در مقام معرفت و عمل است. مرجعیت در معرفت به معنای وثاقت مطلق اهل بیت علیهم السلام در اخذ دانش ها است و مراد از مرجعیت در عمل، الزام مطلق در قبال اداری مرجع است.

وی با اشاره به این که اهل بیت در نظام واژگان قرآن، برپایه مفهوم عرفی آن به معنای اختصاصی قرآن دارد که مراد از آن اهل بیت النبی است، گفت: در آیات مختلف تعابیر جایگزین برای این واژه مطرح شده است؛ از جمله واژه «ذی القربی» در آیه مودت و واژه «ابناء» در آیه مباهله.

وی اظهار داشت: در سنت هم روایات متعددی وجود دارد که یا در ذیل آیات شریفه یا به ورت مستقل به مصداق یابی و مرجعیت اله بین علیهم السلام دلالت دارند.

حجت الاسلام و المسلمین سبحانی افزود: دست کم سه روایت مستقل وجود دارد که در اهل سنت یا متواتر است یا دست کم کثیری از اهل سنت صحت آن را اثبات کرده اند و حدیث ثقلین، حدیث سفینه و حدیث خلفاء اثنی عشر. روایات مزبور به طرق مختلف در منابع اهل سنت ذکر شده است.