تبیین مفاهیم امامت و ولایت در کتیبه‌های مذهبی ادوار مختلف؛ بررسی موردی دورهٔ تیموری و صفوی
کتیبه‌ها به‌عنوان شاخص‌ترین تزیینات معماری اسلامی، به لحاظ محتوایی از جایگاه ویژه‌ای در بناهای اسلامی برخوردارند و نقش بارزی در تبیین حقایق معنوی و ارزش‌های معرفتی حاکم بر دوره ظهورشان دارند. این موضوع در پژوهش‌های پیشین در قالب بررسی محتوای کتیبه‌های هر دوره بر اساس باورهای حاکم بر همان دوره بررسی شده است. فرضیه این مقاله بر این اصل استوار است که آیات و روایات مشتمل بر اصول و مبادی شیعه دوازدهامامی (امامت و ولایت) نقش مهمی در کتیبه‌های مذهبی (شیعی) دوره‌های تیموری و صفوی داشته‌اند. این فرضیه از طریق پاسخ به دو پرسش بررسی می‌شود: نخست آنکه مفاهیم شیعی از چه طریقی در کتیبه‌های بناهای دوره تیموری و صفوی راه یافته‌اند؟ دیگر اینکه آیا اعتقادات مذهبی حاکمان این دو دوره، در نحوه کتیبه‌نگاری هنرمندان تأثیر داشته است؟ در این پژوهش، کتیبه‌های مسجد گوهرشاد، مدرسه پریزاد و مدرسه دودر خراسانِ دوره تیموری و مسجد امام، مسجد حکیم و مدرسه چهارباغ اصفهانِ دوره صفوی، به لحاظ محتوایی مورد بررسی قرار گرفته است. مطالعات نشان می‌دهد که گرچه در دوره تیموری، حاکمیت احترام زیادی برای ائمه اطهار(ع) قائل بود -تا آنجا که تصور اعتقاد سلاطین آنها به تشیّع وجود داشت- اما مفاهیم شیعی به‌صورت غیرمستقیم در مفاد کتیبه‌های مذهبی منعکس شده است. با رسمیت یافتن تشیع در دوره صفوی، این مفاهیم در متن کتیبه‌های مذهبی، آشکارا ظهور یافته‌اند. این تحقیق به روش توصیفی-تحلیلی و با رویکرد تطبیقی به مطالعه مفاهیم شیعی در کتیبه‌های بناهای دو دوره تیموری و صفوی می‌پردازد.
این محتوا فقط برای اعضا قابل مشاهده است.
برای دسترسی به این محتوا، وارد سایت شده و اشتراک کتابخانه را تهیه کنید. (مشاهده راهنما)
